Oxfam Novib plaatste op 8 november 2017 een advertentie op de achterzijde van het eerste katern van dagblad Trouw. Hierin werd Nike op min of meer ludieke wijze opgeroepen om geen belasting meer te ontduiken. ‘Don’t do it’ in plaats van ‘Just do it’, de reclameslogan van Nike, was de aanbeveling.

De aanleiding voor de advertentie is de publicatie van de Paradise Papers. Een onderzoek naar de het ontwijken van belasting door onder andere multinationals. Naast Nike doken daarin bijvoorbeeld ook P&G en Apple op. De laatste onderscheidt zich met de claim ‘Think different’. Zou dat niet wat meer activistisch in dit kader moeten worden aangepast tot ‘Be different’ (van de rest)?

IE-inbreuk

‘Just do it’ staat ingeschreven in het merkenregister als merk van Nike Innovate CV. Net als ‘Think different’ van Apple. Interessant is dan ook de vraag of de aanpassing van de advertising property van Nike, om zo als Oxfam Novib je standpunt duidelijk te maken, wel kan.

Wordt zo geen inbreuk gepleegd op de IE-rechten van deze multinational?

Onrechtmatig

Of is niet gewoon sprake van onrechtmatig handelen met grote schadelijke gevolgen voor het imago? Immers de Nederlandse overheid faciliteert en stimuleert zelfs met allerlei fiscaal juridische constructies belastingontwijking door multinationals. Het hoe en waarom daarvan is niet geheel duidelijk. Los van het specialistische advieswerk levert het de Nederlandse staat weinig inkomsten op. Maar onze overheid vindt het dus alleszins passend en fatsoenlijk dat dit soort bedrijven niet of nauwelijks belasting afdragen. Wie is dan Oxfam Novib om het bedrijf aan de schandpaal te nagelen en daarbij zelfs de merken van Nike te schenden.

Uitgangspunt in het merkenrecht is dat je het merk van een ander niet mag gebruiken in het economisch verkeer. Sleutelen aan dat merk om je eigen mening beter over te brengen gaat daarbij nog een stap verder. Dat is misbruiken en mag dus dubbel niet. Een claim om de veroorzaakte schade te vergoeden lijkt daarom passend.

Goede doel

Uiteraard hoor ik al op de achtergrond dat een goede doelen organisatie als Oxfam Novib hier wel het recht heeft om belastingontwijking aan de orde te stellen. En natuurlijk heeft zij dat recht. Maar dat is iets anders dan dat zij daarvoor een individuele onderneming in haar advertentie aan de schandpaal nagelt. En aldus doende ook nog eens inbreuk pleegt op merkrechten.

Advies aan Oxfam Novib: Don’t do it. Be different.