De Chinese artiest Ai Weiwei heeft Volkswagen in Kopenhagen op 22 mei 2019 voor de rechter gedaagd vanwege inbreuk op auteursrecht. Ai Weiwei heeft de ramen van Kunsthal Charlottenburg in 2017 gevuld met 3500 reddingsvesten. Deze waren gebruikt door vluchtelingen op weg naar Europa en op het Griekse Lesbos achtergelaten. Er wordt een foto geschoten voor een VW-tijdschriftadvertentie met de zwemvesten als achtergrond. De kleur van de gevulde ramen combineert leuk met de kleur van de VW.

Nadat Weiwei een jaar lang tevergeefs heeft gepoogd de kwestie met VW te regelen, heeft hij nu de rechter gevraagd een oordeel te vellen. Het meest frustrerende voor hem is dat zijn werk dat zoveel menselijk leed verbeeldt, hier wordt gebruikt voor een plat commercieel doel.

Panoramavrijheid

In principe zou VW deze zaak dan ook alleen al om die reden moeten verliezen. Het kunstwerk is echter wel in de openbare ruimte gefotografeerd kunnen worden. En dan zou er geen sprake zijn van inbreuk op auteursrecht, vanwege de panoramavrijheid. Dit sluit echter niet onrechtmatig handelen uit. En overigens staat de panoramavrijheid al enige tijd  ter discussie.

Bovendien lijkt de prominente achtergrond ten minste bewust gekozen en gebruikt, alhoewel de fotograaf stelt geen idee te hebben gehad. Daar komt bij dat hier sprake is van een museum. En dus zal de raamvulling ook om die reden niet snel als iets anders dan een origineel artistiek werk kunnen worden aangemerkt. Onrechtmatig profiteren van andermans werk voor eigen voordeel, ligt dan al snel op de loer. Ook daarom lijkt dit commercieel gebruik niet zonder risico. We wachten het oordeel van de Deense rechter af.