De Europese Richtlijn 2005/29/EG over oneerlijke handelspraktijken (OHP) van bedrijven jegens consumenten (B2C) bepaalt in artikel 7 lid 4 dat als een uitnodiging tot aankoop wordt gedaan essentiële informatie moet worden verstrekt zoals de voornaamste productkenmerken, naw van het bedrijf dat de uitnodiging doet en de totale prijs.
Uitnodiging tot aankoop
Volgens BW 6:193a lid1 onder g is er sprake van een ‘uitnodiging tot aankoop’ in het geval van een commerciële boodschap die de kenmerken en de prijs van het product (op een aan het gebruikte mediumaangepaste wijze) vermeldt en zo de consument in staat stelt een aankoop te doen.
Als deze informatie, die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit te kunnen nemen, ontbreekt en hij zou met die info dat besluit niet hebben genomen, dan is sprake van misleiding. En dat is ook zo als die informatie op onduidelijke, onbegrijpelijke, dubbelzinnige wijze of te laat wordt verstrekt.
Dat lijkt helder en simpel, maar blijkt het in de praktijk niet altijd te zijn. Als je namelijk de nadruk meer legt op de vermelding van de prijs dan op het (direct kunnen) doen van de aankoop, dan is de regeling veel vaker van toepassing dan wanneer je het product ook daadwerkelijk direct moet kunnen kopen.
In de Nederlandse Reclame Code (NRC) wordt dit als volgt opgelost. Als de reclame-uiting een antwoord- of bestelmogelijkheid vermeldt, dan is altijd sprake van een uitnodiging tot aankoop. Is hiervan geen sprake, dan zal per geval aan de hand van de omstandigheden een oordeel moeten worden gevormd. Daarbij wordt doorslaggevend gevonden dat de consument op grond van de informatie een aankoopbesluit kan nemen.
En, zo voegt de NRC daaraan nog toe: de vermelding van een (vanaf)prijs zal daarvoor doorgaans voldoende zijn. Met andere woorden. Zelfs de vermelding van ‘slechts’ een vanaf-prijs zal in het algemeen al volstaan om te kunnen concluderen dat een uitnodiging tot aankoop is gedaan. Een ruime en dus voor de adverteerder strenge uitleg.
Totale-Prijs
Prijs speelt derhalve een belangrijke rol. En als een prijs wordt vermeld, dan gaat het om de prijs inclusief belastingen en de eventuele extra vracht-, leverings- en portokosten. En mocht van een product de prijs niet vooraf kunnen worden berekend dan moet vermeld worden hoe deze wordt berekend. Voor de kosten geldt het zelfde. Aldus is vastgelegd in artikel 8 lid 4 onder c NRC, de implementatie van art 7 lid 4 van de Richtlijn OHP.
Op basis van deze bepalingen en de toelichting bij de Richtlijn OHP concludeert het College van Beroep in 2012 in een zaak tegen KIA, dat derhalve bij de uitnodiging tot aankoop een ‘totale-prijs’ moet worden gecommuniceerd. Dat wil zeggen een prijs waarin alle kosten zijn inbegrepen (i) voor zover die vooraf kunnen worden bepaald, (ii) niet-vermijdbaar zijn en (iii) niet uit de context van de uiting blijken.
En als niet aan deze eisen is voldaan, moet worden nagegaan of de gemiddelde consument als gevolg daarvan ertoe is (of kan worden) gebracht een besluit over een transactie te nemen. Een besluit dat hij niet zou hebben genomen als hij de totale prijs had gekend.
Het Hof Den Haag wees eind december 2014 een arrest waarin eveneens duidelijk wordt gemaakt hoe in het kader van de Wet Oneerlijke Handelspraktijken omgegaan dient te worden met complete prijsinfo voor de consument:
- Vaste onvermijdbare kosten moeten direct in de prijs worden meegenomen;
- Variabele kosten moeten duidelijk naast de prijs gecommuniceerd worden; en
- Vanaf prijzen, waarvoor het product of de dienst niet te koop is, mogen niet gecommuniceerd worden!!
Cases
Je zou denken dat sindsdien voldoende duidelijkheid bestaat wat op dit gebied wel en niet door de beugel kan. Echter, het grote aantal zaken over dit onderwerp dat het afgelopen jaar aan de RCC is voorgelegd lijkt anders te suggereren. Een lagere prijs verkoopt natuurlijk beter. Zo eenvoudig zal het vaak wel zijn.
Voorbeelden van onvermijdbare kosten:
- Kosten rijklaar maken auto
- Aanbetaling- en slottermijn van bijna € 10k naast lease bedrag
- Kosten telefonische informatiedienst van € 0,90 per minuut
- Boekingskosten van € 0,95
- Bezorgkosten van € 8 – 10 op Waddeneilanden
- Boekingskosten van € 2,95
- Opstartkosten van € 799 naast abonnementskosten
- Netwerkkosten van circa € 33 per maand naast energie verbruikskosten
- Setup-kosten van € 10 naast hostingkosten
- Administratiekosten van € 9,75 voor gratis tablet
- Verzendkosten van € 3,99 voor cadeau bij abonnement
- Administratiekosten van € 5 bij aanschaf ticket via veiling
Wel vermijdbaar werd geoordeeld: